Καλή χρονιά από τον “Τεχνίτη”

January 2, 2015

Λίγο πριν το τέλος του 2014 στα πλαίσια ενός καταπληκτικού τριημέρου γεμάτο ενέργεια και δημιουργικότητα με τη βοήθεια της ΑΜΚΕ “Μαλεβός” και του φεστιβάλ “γη & ελευθερία”  πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση του βιβλίου “ο Τεχνίτης” του Ριτσαρντ Σεννετ από το μεταφραστή του στα ελληνικά Βασίλη Τομανά. H  παρουσίαση που έγινε στα πλαίσια της έκθεσης “LOCAL ON, making art” από την ομάδα “Activate Now//Ενεργοποίηση τώρα” κατάφερε με το δικό της ιδιαίτερο στίγμα να παρουσιάσει στους εκθέτες και στους επισκέπτες τους σημαντικές απόψεις της σύγχρονης σκέψεις γύρω από την πράξη και τη θεωρία της.  Ευχόμαστε Καλή Χρονιά σε ‘Ολους και πολλές Παρόμοιες Πρωτοβουλίες. 

«ο Τεχνίτης»-ένα κολάζ;

Το βιβλίο «ο Τεχνίτης» μοιάζει με ένα παράξενο κολάζ αφηγήσεων που, χωρίς χρονολογική σειρά, καταφέρνει και συνδέει με εκπληκτικό τρόπο περιπτώσεις τεχνιτών από όλο το φάσμα της ιστορίας της ανθρωπότητας. Από τον Ήφαιστο στην βικιπαίδεια, το Stradivarius και τα βιολιά του στο μουσείο του Γκέρι στο Μπιλμπάο και τις κοινότητες των linux καθώς και από πολλές άλλες περιπτώσεις αυτή η παράξενη συλλογή αφηγήσεων γίνεται αφορμή να διατυπωθούν μια σειρά προβληματισμών για τον τεχνίτη, τη σχέση του με το έργο τους, την εξέλιξη τους, τις δυσκολίες του στοχασμού μετά την πράξη, τον πραγματισμό και άλλα.

Δεν μπορώ να γνωρίζω πώς ήταν για τους υπολοίπους. Για εμένα κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του βιβλίου από το Βασίλη Τομανά οι αφηγήσεις για τους τεχνίτες και κάποιες σημαντικές θέσεις της σύγχρονης σκέψης γύρω από την πράξη κατάφεραν να συσχετιστούν με την έκθεση, τους τεχνίτες και τα δημιουργήματα τους, όσο και με την ίδια την ομάδα του activate, τα μέλη της, τον τρόπο λειτουργίας της και πιθανότατα τα όνειρά της.

οι συνθήκες εργασίας

Ενώ στην αρχή δεν καταλάβαινα τι νόημα είχε αυτή η αναφορά στις σύγχρονες συνθήκες εργασίας και το πώς αυτές εξελίσσονται σταδιακά άρχισα να καταλαβαίνω. Οι περιγραφές για τις συνθήκες εργασίας με  όλα τους τα χαρακτηριστικά όπως τα γνωρίζουν και τα βιώνουν πολλοί από εμάς: αστάθεια, συνεχείς αλλαγές του εργασιακού αντικειμένου, υπερωρίες, μειωμένες παροχές, έλλειψη εξειδίκευσης μέσα από τους συλλογισμούς του κοινωνιολόγου Σέννετ εντάχθηκαν με τρόπο πιο συγκροτημένο στις: συνθήκες εργασίας την εποχή μας, την εποχή του νεοιμπεριαλισμού, όπως χαρακτηρίστηκε.

Καθώς λοιπόν οι συλλογισμοί αυτοί αναπτύσσονταν και κοιτούσα γύρω μου τους τεχνίτες περήφανους μαζί με τα αντικείμενά τους, τα μέλη της ομάδας χαρούμενα που κατάφεραν να οργανώσουν αυτό το δρώμενο μου φάνηκε πως εμείς εκεί σε εκείνη την αποθήκη, αυτή η μικρή ομάδα (σε εμβρυακό στάδιο) με εγχειρήματα όπως η έκθεσή μας κατά κάποιο τρόπο ίσως να μπορούσαμε να ενταχθούμε σε αυτά τα παραδείγματα που αντιπαραβάλλονται στις συνθήκες εργασίας που επιβάλλουν οι καιροί.

συνεργασία vs αλληλεγγύη

Σε αυτά τα σημάδια των καιρών μας σημαντικές ήταν επίσης οι περιγραφές του μεταφραστή γύρω από τη συνεργασία τη σημασία και τις δυσκολίες της. Ιδίως το κομμάτι όπου διατυπώθηκε η διαφορά μεταξύ συνεργασίας και αλληλεγγύης είχα την εντύπωση πως ήταν το καλύτερο δώρο για εμάς τα μέλη της ομάδας της «ενεργοποίησης τώρα» και γενικότερα για όλους όσους ασχολούνται με τις συλλογικότητες. Η αντίθεση ανάμεσα στη συνεργασία και την αλληλεγγύη με τη συνεργασία θα λέγαμε να έχει μια οριζόντια ακέφαλη δομή έναντι της αλληλεγγύης που παρά τα υγιή της κίνητρα διατηρεί χαρακτηριστικά ανισότητας και ιεραρχίας νομίζω πως αποσαφήνισε με τον πιο εύστοχο τρόπο ζητήματα που κατά καιρούς έχουν απασχολήσει την ομάδα.

πράττω-σκέφτομαι

Στην παρουσίαση διατυπώθηκαν επίσης, και ίσως κατά κάποιο τρόπο καμουφλαρισμένες, κάποιες σημαντικές θέσεις της σύγχρονης σκέψης. Οι εικόνες από διάφορα έργα που κυκλοφόρησαν από χέρι σε χέρι και συνοδεύτηκαν από μικρές περιγραφές δεν αφορούσαν απλά κάποια αντικείμενα ή τις ιδέες από τις οποίες τα αντικείμενα προέκυψαν. Σε αυτή την περίπτωση οι εικόνες των διαφόρων έργων ήταν άρρηκτα συνδεδεμένες με το δημιουργό τους, με την διαδικασία από την οποία προέκυψαν, τις προσπάθειες, τις δυσκολίες, το πλαίσιο γύρω από το οποίο πραγματοποιήθηκαν.  Χαρακτηριστικά του τρόπου εργασίας του τεχνίτη η φροντίδα, η επιμονή για την επίλυση ενός προβλήματος προσπάθησαν να μιλήσουν και για έναν άλλο τύπο θεώρησης όπου η θεωρία και η σκέψη έρχονται μετά την πράξη και αφορούν το έργο και τη διαδικασία δημιουργίας του και όχι το αντίστροφο δηλαδή σκέφτομαι-θεωρώ και κατόπιν πράττω.

Making is thinking-Κάνω σημαίνει σκέφτομαι

ανομολόγητες κοινότητες

Στην έκθεση LOCAL ON, making art συμμετείχαν διάφορες κοινότητες τεχνιτών. Μαζί με τους τεχνίτες των παράξενων αντικειμένων εμφανίστηκαν και άλλοι τεχνίτες όπως οι ηθοποιοί και οι μουσικοί, τεχνίτες με ατελείωτες ώρες μελέτης και πρόβας, τεχνίτες που τα αντικείμενα τους διαλύονται την ώρα που δημιουργούνται αλλά και άλλες κοινότητες, ανομολόγητες. Ο Maurice Blanchot  αναφέρετε σε αυτές τις κοινότητες, τις ανομολόγητες και τα άτομα εκείνα που αμοιβαία μοιράζονται μεταξύ τους χωρίς να το ομολογούν κοινές εμπειρίες, πιστεύω ή θέσεις. Σε μια τέτοια κοινότητα, μια κοινότητα αναγνωστών «συναντήσαμε» το Βασίλη Τομανά έναν τεχνίτη του λόγου, της μετά-φρασης, έναν παράξενο εκδότη που ρισκάρει σε μια μικρή για την αγορά να μεταφράσει στα ελληνικά σημαντικά έργα. Τον ευχαριστούμε θερμά.

 

ένα κείμενο γραμμένο από τον Ανθόκοσμο

το άρθρο είναι αναδημοσίευση από το https://activateyourparticipation.wordpress.com/ όπου μπορείτε να δείτε φωτογραφίες και άλλα από την έκθεση.